Thế giới 16:11, 01/08/2018 GMT+7

BP - Năm 1858, nước Mỹ chuẩn bị kỳ bầu cử tổng thống lần thứ 16 trong không khí hết sức căng thẳng. Vì Mỹ khi đó đang tồn tại kiểu 1 nhà nước hai chế độ, ở miền Bắc là chủ nghĩa tư bản, còn miền Nam là chế độ nô lệ. Tháng 6-1858, tại bang Illinois, ứng cử viên của Đảng Cộng hòa, Abraham Lincoln, tổ chức diễn thuyết và ông gọi tình hình nước Mỹ lúc này là “Ngôi nhà rạn nứt”. Tháng 11-1860, Lincoln chủ trương xóa bỏ chế độ nô lệ nên đã trúng cử Tổng thống với ưu thế áp đảo trước đối thủ của Đảng Dân chủ.

Lincoln trúng cử khiến giới địa chủ ở miền Nam lo ngại về chế độ nô lệ sẽ bị thủ tiêu. Tháng 12-1860, tiểu bang South Carolina tuyên bố tách khỏi liên bang Hoa Kỳ. Tiếp đó, một số bang phía Nam như Florida, Alabama, Georgia, Texxas... cũng tuyên bố độc lập. Các bang này thành lập “Hiệp bang miền Nam”, bầu Đại tá Jefferson Davis, một chủ trang trại có nhiều nô lệ ở miền Nam, làm tổng thống lâm thời và đặt thủ đô tại Richmon. Abraham Lincoln tuyên bố “sự ly khai này là hành động bất hợp pháp”. Ngày 12-4-1861, Hiệp bang miền Nam nã đại bác vào đồn Sumter ở South Carolina, Tổng thống Lincoln ra lệnh cho quân đội liên bang “trấn áp quân phản loạn”, cuộc chiến Nam - Bắc Mỹ bắt đầu. Tháng 7-1861, quân miền Nam đánh thắng quân liên bang cách thủ đô Washington 40km và nắm thế chủ động trên chiến trường. Ngày 27-1-1862, Abraham Lincoln phát lệnh tổng công kích số 1.

Ngày 20-5-1862, Tổng thống Lincoln ký ban hành “Luật nhà đất”, đến tháng 9 cùng năm, ông thông qua “Bản tuyên ngôn bước đầu giải phóng nô lệ”. Theo đó, người nô lệ ở miền Nam sẽ được tự do từ ngày 1-1-1863. Nhờ 2 văn bản này đã khích lệ thanh niên nước Mỹ, nhất là người da màu trốn khỏi các trang trại ở miền Nam để nhập ngũ. Tháng 7-1863, quân liên bang tiêu diệt 36.000 quân miền Nam và giành lại thế chủ động trên chiến trường. Đầu năm 1863, tướng Grant ra lệnh cho tướng Sherman chỉ huy một cánh quân thiện chiến tiến thẳng về trung tâm chỉ huy quân miền Nam. Ngày 22-12-1864, cánh quân này đánh chiếm được Sananaah. Đầu tháng 4-1865, tướng Sherman bao vây thủ đô Richmon của quân đội miền Nam. Ngày 14-4-1865, Tổng thống Abraham Lincoln bị ám sát, chính quyền của ông vẫn tiếp tục cuộc chiến chống lại quân đội miền Nam. Đầu tháng 9-1865, quân đội miền Nam kéo cờ trắng đầu hàng, cuộc chiến Nam - Bắc Mỹ kết thúc sau 4 năm chiến sự khốc liệt.

Lịch sử nước Mỹ vinh danh Tổng thống Abraham Lincoln là người giải phóng vĩ đại. Bởi nhờ có ông nên nước Mỹ đã vượt qua cuộc khủng hoảng về hiến pháp, về quân sự và đạo đức. Đặc biệt, với trò lãnh đạo, Abraham Lincoln đã duy trì được nhà nước liên bang. Cuộc cách mạng này đã chôn vùi chế độ nô lệ, dọn đường cho chủ nghĩa tư bản ở Mỹ nói riêng và trên thế giới nói chung tăng tốc nhanh chóng.

T.Phong
(Trích nguồn các sự kiện nổi tiếng thế giới)