Tòa soạn và Bạn đọc 06:12, 18/04/2018 GMT+7

Sau khi UBND tỉnh giao cho Công ty TNHH Thanh Tòng 172,4 ha để khai thác than bùn sản xuất phân vi sinh tại khu vực Bàu Đưng thì hàng chục người dân liên tục xâm canh, chiếm đất. Theo thống kê sơ bộ của cơ quan chức năng, tại khu vực Bàu Đưng hiện có 21 hộ dân xã Tân Thành đang xâm canh trên 60 ha đất dự án, hộ ít nhất 2 ha, nhiều lên đến 10 ha. Một số hộ cho biết, họ là người khai phá nên công ty muốn vào khai thác thì phải đền bù, hỗ trợ.

Người dân xây dựng nhà tạm tại khu vực bàu

Ông Nguyễn Văn Trạch ở ấp Tân Lợi - một trong những hộ khai phá đất đầu tiên tại Bàu Đưng cho biết: Gia đình tôi đến đây sinh sống năm 1991. Lúc đầu tôi khai phá 5 sào đất trồng tiêu phía trên Bàu Đưng. Năm 2008, gia đình tiếp tục khai phá thêm gần 3 ha đất bên dưới Bàu Đưng để trồng bắp, lúa. Thời điểm đó khu vực này toàn rừng cây mật cật và cây đước, phù sa bồi lắng. Khó lắm mới làm cho đất được như hôm nay. Giờ Nhà nước thu hồi giao cho công ty, tôi cũng đồng tình. Tuy nhiên, công ty cần đền bù thỏa đáng tiền công đã khai phá để gia đình có điều kiện mua đất nơi khác.

Tương tự, bà Nguyễn Thị Nga cho hay: Năm 2012, gia đình tôi tự khai phá 5 ha đất tại Bàu Đưng. Ngoài gia đình tôi còn có 13 hộ khác cũng vào khai phá, chủ yếu là trồng lúa. 2 năm trở lại đây, không ai trồng trọt được gì vì đất thường xuyên bị ngập úng. Tôi mong được đền bù để gia đình mua đất canh tác.

Ông Tăng Anh Dũng, Phó chủ tịch UBND xã Tân Thành cho biết: Hiện trong khu vực bàu chỉ có số ít người dân trồng hoa màu ngắn ngày, còn lại để đất trống, cỏ mọc um tùm. Về nguồn gốc đất, khu vực trên là đất bàu, người dân xâm canh thành đất sản xuất.

Trao đổi về vấn đề này, ông Đào Văn Cảnh, cán bộ địa chính xã Tân Thành từ năm 2002 đến nay, cho biết thêm: Đất tại khu vực bàu đều không được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng. Tuy nhiên, nhiều gia đình vẫn ngang nhiên sang nhượng, mua bán. Đây là “điểm nóng” về tranh chấp đất diễn ra trong nhiều năm nay. Mặc dù chính quyền địa phương cùng các ban, ngành liên quan đã tích cực tuyên truyền, vận động người dân trả lại đất cho dự án, nhưng người dân vẫn kiên quyết không trả nếu không được đền bù.

Ông Nguyễn Đình Đại, Phó giám đốc Công ty TNHH Thanh Tòng cho biết: Công ty đang tìm giải pháp tối ưu nhất, thuận lợi cho các bên. Phương án của công ty là trực tiếp đến từng hộ dân đo đếm tài sản là cây trồng trên đất để thỏa thuận hỗ trợ. Mức hỗ trợ cụ thể tùy vào khu vực và hiện trạng đất. Mức hỗ trợ doanh nghiệp đưa ra là 10-12 triệu đồng/ha. Tuy nhiên nhiều hộ dân không đồng tình và đòi mức hỗ trợ cao hơn. Công ty mong muốn chính quyền, người dân cùng chung tiếng nói để công ty thực hiện tốt dự án.

Bàu Đưng thuộc địa bàn 2 huyện Lộc Ninh và Bù Đốp, với diện tích trên 1.000 ha. Qua thăm dò, 172,4 ha đất tại khu vực này có trữ lượng 2.329.512 tấn (tương đương 3.860.000m³) than bùn, do Hội đồng khoáng sản tỉnh thẩm định. Công ty TNHH Thanh Tòng được UBND tỉnh cho phép thăm dò khoáng sản than bùn tại xã Tân Thành với diện tích 199,5 ha (tại Quyết định số 1369/QĐ-UBND, ngày 16-7-2018). Hội đồng thẩm định đã xem xét và loại bỏ những diện tích không có than bùn, do đó diện tích còn lại của dự án là 172,4 ha. Ngày 19-1-2009, UBND tỉnh cấp Giấy phép số 03/GP-UBND cho phép công ty khai thác than bùn, thời gian khai thác 26 năm. Công ty đã được UBND tỉnh cho thuê đất và cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Tuy nhiên, do triển khai chậm tiến độ, ngày 10-6-2013, UBND tỉnh ban hành Quyết định số 981/QĐ-UBND thu hồi giấy phép nêu trên. Ngày 16-1-2015, UBND tỉnh ban hành Công văn số 163/UBND-KTN về việc cho Công ty TNHH MTV cao su Bình Phước làm chủ dự án liên doanh với Công ty TNHH Thanh Tòng, nhưng quá trình khai thác vẫn đình trệ. Tiếp đó, ngày 25-1-2018, UBND tỉnh ban hành Công văn số 208/UBND-KT chấp thuận cho Công ty TNHH Thanh Tòng độc lập thực hiện dự án. Đến nay, công ty đang hoàn thành nhà xưởng, nhưng vẫn chưa đi vào khai thác do nhiều hộ dân chưa bàn giao đất cho dự án.

Đức Trung