Thời luận 20:09, 31/07/2018 GMT+7

BPO - Ngày 30-7, phát biểu tại hội nghị toàn quốc về các giải pháp thúc đẩy doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp tại thành phố Đà Lạt, tỉnh Lâm Đồng, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nói: “Tôi đặt hàng cho ngành nông nghiệp trong 10 năm tới phải đứng vào tốp 15 nước phát triển nhất thế giới, trong đó lĩnh vực chế biến nông sản đứng vào tốp 10 thế giới”. Đây là đơn đặt hàng đặc biệt, đồng thời cũng là mệnh lệnh của người đứng đầu Chính phủ đặt ra đối với ngành nông nghiệp cũng như với tất cả các tỉnh thành trong cả nước, đặc biệt là với những tỉnh nông nghiệp đang là chủ lực kinh tế như Bình Phước.

Xác định nền nông nghiệp Việt Nam hiện đang đứng ở đâu trên bản đồ thế giới thật khó nhưng cũng không khó. Sau 30 năm đổi mới, nền nông nghiệp nước ta dù sản xuất manh mún nhưng cũng đã có những bước tiến mạnh mẽ, có nhiều mặt hàng dẫn đầu thế giới như gạo, cà phê, hạt điều, hạt tiêu, tôm... Tuy nhiên, phía sau sự ấn tượng ấy là một khoảng trống mênh mông khi gần như tất đều xuất thô, giá trị thấp và giá thấp hơn cùng chủng loại các nước khác. Sản lượng ngày càng phụ thuộc nhiều hơn chi phí đầu vào, đồng nghĩa hiệu quả sản xuất ngày một thua kém đối thủ. Đơn cử như sản xuất hạt điều hay hạt tiêu xuất khẩu, khoảng 15 năm qua hai loại cây này ở Bình Phước - địa phương đứng đầu cả nước cả về số lượng, chất lượng, năng suất - năng suất đều tăng không đáng kể, thậm chí cây điều năng suất bình quân 5 năm qua còn thấp hơn 5 năm trước đó do bị mất mùa, sâu bệnh...

Chất xám - nói cách khác là áp dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất nông nghiệp ở các nước như một cuộc đua phát triển. Trong khi đó, đánh thức vấn đề này ở nước ta còn như đang gọi người "ngái ngủ". Chỉ cần bước chân vào siêu thị Co.opMark Đồng Xoài, đến khu vực bán trái cây sẽ thấy ngay điều đó. Giá trái nho Việt Nam hiện khoảng 50-60 ngàn đồng/kg loại tốt, trong khi giá nho đen không hạt của Mỹ loại thấp nhất 240 ngàn đồng, loại cao nhất 320 ngàn đồng/kg. Nho là mặt hàng tươi sống không thể để lâu, nên số lượng được bày bán tại siêu thị tương đương nhau cho thấy lượng tiêu thụ ngang nhau. Tương tự, hiện rất ít loại trái cây của Việt Nam có giá cao hơn cũng như chất lượng hấp dẫn hơn so với của Thái Lan. Đó là hình ảnh sinh động cho thấy hiệu quả của 2 quá trình sản xuất nông nghiệp khi chúng ta trung thành và ưa thích sản phẩm truyền thống, đặc sản, trong khi đối thủ không ngừng cải tiến, lại tạo để cho chất lượng tốt hơn.

Trong kinh doanh, nền nông nghiệp nước ta hiện đang trả giá đắt cho thói quen tâm lý ăn xổi, làm ăn theo phong trào, dẫn tới hệ lụy nông dân thiếu am hiểu thị trường, mò mẫm sản xuất; thương lái, doanh nghiệp chỉ nhăm nhăm tìm cách có lợi nhuận cao nhất mà kinh doanh với tất cả thủ đoạn. Còn nhà khoa học hiếm người hy sinh lăn lộn, sống chết với nông dân, cơ chế chính sách và quản lý nhà nước thiếu hiệu quả...

Những bất cập của nền nông nghiệp nước ta ai cũng có thể nhìn thấy qua một góc nhìn nào đó. Tại hội nghị ngày 30-7, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã nói: "Các tỉnh, sở, ngành phải làm người dân thấy sự khác biệt về hiệu quả giữa 2 mô hình nông nghiệp truyền thống và hiện đại. Từng công chức, viên chức phải thông hiểu trách nhiệm, nghĩa vụ của mình; nghiêm túc thực hiện theo tinh thần ủng hộ, bảo vệ doanh nghiệp làm ăn chân chính"... Mệnh lệnh của người đứng đầu Chính phủ đã phát đi. Vấn đề bây giờ mỗi địa phương, mỗi sở ngành, doanh nghiệp và người dân sẽ thực hiện và được giám sát như thế nào mà thôi!

Trần Phương