Giáo dục 13:36, 20/09/2018 GMT+7

BP - Đầu năm học mới, bên cạnh những bộn bề lo toan về việc chọn trường, lớp, chọn khối học cho con thì nỗi băn khoăn không nhỏ của phụ huynh là làm sao chọn trường đại học cho con thi, chọn cho con ngành nào sau này ít vất vả mà kiếm được nhiều tiền! Tại sao không để con tự chọn nghề? Việc chọn nghề phải do con quyết định, vì con là người sẽ làm nghề đó. Thế nhưng tâm lý bảo bọc của người làm cha, mẹ đã khiến chúng ta quên rằng con phải tự quyết định tương lai của mình, cha mẹ chỉ nên góp ý, định hướng giúp con, không nên áp đặt, buộc con phải chọn nghề theo ý mình. Vậy cha mẹ nên làm gì để giúp con chọn nghề? Đây là điều mà không phải ai cũng biết cách định hướng giúp con.

Giúp con chọn nghề vào thời điểm nào là thích hợp?

Cha mẹ nên thực hiện việc này càng sớm càng tốt. Đó chính là giúp con xây dựng ước mơ về nghề nghiệp trong tương lai. Điều này có thể thay đổi theo thời gian. Lúc nhỏ, con ngưỡng mộ chú công an nên ước mơ trở thành công an. Lớn hơn một chút, con lại thích làm bác sĩ. Cha mẹ hãy giúp con hình thành và nuôi dưỡng ước mơ. Hãy thường xuyên nói với con về vai trò của nghề nghiệp đối với cuộc sống của mỗi người để con xác định phải có một nghề nghiệp ổn định mới có thể đảm bảo cuộc sống sau này. Đó cũng là cái đích để con phấn đấu đạt được. Như vậy là giúp con có động lực trong quá trình học tập, rèn luyện. Song song với việc giúp con hình thành và nuôi dưỡng ước mơ, cha mẹ nên quan tâm tìm hiểu năng lực, sở trường của con khi con lên cấp 2. Có thể ở thời điểm này, ước mơ thuở bé của con đã thay đổi. Chúng ta nên tôn trọng sự lựa chọn của con, tránh dè bỉu, kể cả khi ước mơ đó có phần xa thực tế, vì đây chưa phải thời điểm cần chốt quyết định chọn nghề gì. Khi con chọn nghề chưa phù hợp ở thời điểm này, cha mẹ nên bình tĩnh phân tích cho con thấy cái được, mất; lẽ thiệt hơn, tại sao con nên hoặc không nên chọn nghề này. Sự kiên nhẫn lắng nghe con sẽ tránh được việc con khó chịu, bất mãn với việc cha mẹ can thiệp vào chuyện chọn nghề của mình.

Thời điểm cần chốt quyết định chọn nghề là khi con vào lớp 10, vì lúc này con cần chọn khối học, chọn nghề tương ứng với khối học. Lưu ý, đây chưa phải là lần chốt cuối cùng, vì có thể lúc này con chưa bộc lộ hết sở trường của bản thân. Trong 3 năm học THPT, cha mẹ cần trao đổi với giáo viên chủ nhiệm để có thể định hướng giúp con chọn đúng nghề. Tránh tình trạng đến lúc làm hồ sơ thi đại học mới chọn khối, chọn trường hoặc học 2 năm lớp 10, 11 khối này, lên lớp 12 lại chuyển sang khối khác. Nhiều học sinh lớp 12 hiện nay, khi được hỏi em chọn nghề gì thì đều trả lời là chưa biết.

Làm thế nào để giúp con chọn nghề phù hợp?

Cha mẹ nên căn cứ vào các tiêu chí sau đây để giúp con chọn nghề phù hợp, ra trường có việc làm ngay: Tiêu chí đầu tiên và quan trọng nhất làm căn cứ là năng lực, sở trường và đam mê của con. Cha mẹ hãy hỏi con thích làm nghề gì? Lúc này sở thích phải dựa trên năng lực và kỹ năng giải quyết công việc của bản thân chứ không đơn thuần là ước mơ nữa.

Tiêu chí thứ 2: Cha mẹ cần quan tâm khi giúp con chọn nghề là nhu cầu về lao động của xã hội. Đây là tiêu chí nhằm khắc phục tình trạng thừa “thầy”, thiếu “thợ” ở nước ta hiện nay. Không phải chỉ thi đậu đại học mới có tương lai. Nếu học xong đại học mà không xin được việc làm thì rất uổng phí tiền học, ngành học và uổng phí thời gian 4 năm tuổi trẻ của con. Thay vì cố thi cho đậu đại học trong khi năng lực của con phù hợp với việc thi nghề, cha mẹ nên để con tự quyết định, nên khuyên con chọn thi nghề nào để đảm bảo ra trường có việc làm ngay. Nếu con thực sự có năng lực và đam mê thì chắc chắn “nhất nghệ tinh, nhất thân vinh”.

Tiêu chí thứ 3: Là sự hỗ trợ từ phía gia đình khi con ra trường. Nếu con không tự lo được việc làm thì cha mẹ có thể giúp con, như cho con mượn vốn kinh doanh, xin việc cho con... Tuy nhiên, cha mẹ cần để con tự lập, phải trải nghiệm mới có thành công.

Để đồng hành với con trong những thời điểm quyết định, cha mẹ cần tìm hiểu rõ tiêu chí 1 và 2 để giúp con có sự lựa chọn phù hợp nhất cho tương lai.

Thu Ngân
(Trường THPT Đồng Xoài)