Thời luận 10:35, 21/10/2015 GMT+7

BPO - Hai năm trước, khi thông tin môn Lịch sử không thuộc môn thi bắt buộc trong kỳ thi tốt nghiệp THPT, nhiều học sinh đã rất vui mừng vì bớt đi được gánh nặng ôn luyện. Vào thời điểm đó, trên mạng xã hội có rất nhiều chia sẻ về hình ảnh học sinh Trường THPT Nguyễn Hiền (quận 11, thành phố Hồ Chí Minh) hò reo xé đề cương môn Lịch sử ném xuống sân trường khi biết môn học này không bắt buộc thi tốt nghiệp. Nhiều thầy cô, chuyên gia giáo dục đã “choáng” khi chứng kiến kiểu “ăn mừng” của các em.

Đã hai mùa thi tốt nghiệp trôi qua, Lịch sử chỉ là môn tự chọn. Trên các diễn đàn, rất nhiều nhà khoa học, sử học, quản lý giáo dục đã lên tiếng tranh luận về cái được, cái mất của việc không bắt buộc học sinh thi tốt nghiệp THPT môn Lịch sử. Đa phần ý kiến cho rằng, nếu không đưa Lịch sử vào môn thi bắt buộc thì sẽ rất ít học sinh đăng ký thi môn này. Và như thế, các em sẽ dần rời xa môn học rất quan trọng trong việc hình thành nhân cách, bản lĩnh, năng lực tư duy của học sinh. Nhưng đó là chuyện của hai năm trước. Bây giờ, Lịch sử đang có nguy cơ bị xếp vào môn học tự chọn. Nghĩa là vị thế của môn Lịch sử sẽ còn kém hơn hai năm trước, bởi học sinh có quyền chối bỏ không học môn này khi bước vào bậc THPT!

Hãy khoan mổ xẻ những hạn chế rất dễ nhìn thấy ở việc dạy và học môn Lịch sử ở nước ta. Nào là sách giáo khoa của ta còn dài và nặng tính hàn lâm, đưa ra nhiều định nghĩa, khái niệm, tính chất, sự kiện, con số khô cứng. Cách dạy phổ biến vẫn là đọc - chép. Câu hỏi của các cuộc thi thì thường bắt học sinh phải học thuộc những kiến thức khó nhớ lại mau quên. Nào là môn học “kén” cả người dạy và người học... Nhưng không thể vì những lý do đó mà đưa môn Lịch sử thành môn tự chọn. Tôi không phải là nhà sử học, cũng không phải nhà giáo dục nhưng thực sự thấy bất an trước thông tin Lịch sử trở thành môn tự chọn.

Đã có nhiều diễn đàn để người ta bàn thảo về vấn đề này. Và ở đó, Thứ trưởng Bộ Giáo dục và đào tạo Nguyễn Vinh Hiển đã cho rằng, ở nhóm môn bắt buộc có môn Công dân với Tổ quốc đã bao gồm nội dung giáo dục công dân, giáo dục lịch sử. Môn Ngữ văn cũng có một phần kiến thức lịch sử. Ngoài ra, ở nhóm môn tự chọn bắt buộc của bậc THPT, những học sinh không chọn môn Lịch sử, Địa lý thì bắt buộc phải chọn môn Khoa học xã hội, đã tích hợp nhiều kiến thức Lịch sử, Địa lý ở mức cơ bản. Dẫu đây là giải trình của người có vị trí cao của Bộ Giáo dục và Đào tạo nhưng tôi tin không có nhiều người an tâm với những giải trình này.

Học Lịch sử không phải để sau này làm nhà sử học. Học Lịch sử không chỉ để bồi đắp kiến thức mà còn bồi đắp ý thức, niềm tự hào dân tộc. Cho dù sau này có trở thành doanh nhân, nghệ sĩ, nhà nghiên cứu... thì môn Lịch sử vẫn là môn học dung dưỡng tâm hồn. Bởi thế không thể đối xử với môn Lịch sử giống như với môn Sinh vật, Vật lý, Tin học... được!

Việc Bộ Giáo dục và Đào tạo dự kiến đưa Lịch sử vào môn tự chọn, không chỉ đơn thuần là “khai tử” một môn học mà sẽ gây nên hậu quả là học sinh sẽ không biết về lịch sử dân tộc. Đó mới là điều để chúng ta suy ngẫm!

Linh Tâm