Thời luận 08:52, 31/05/2017 GMT+7

BP - Luật Hợp tác xã (sửa đổi) có hiệu lực từ tháng 7-2013 đã phát huy vai trò tích cực của thành phần kinh tế tập thể. Qua gần 4 năm thực hiện luật mới, các hợp tác xã (HTX) đã có những chuyển biến khá rõ nét. Mối quan hệ kinh tế giữa HTX và xã viên chặt chẽ hơn, lợi ích của các thành viên đã rõ nét, phản ánh đúng bản chất của một tổ chức là phục vụ, hỗ trợ xã viên phát triển sản xuất và kinh doanh. Các HTX đã chủ động tổ chức lại theo quy định của luật mới và các văn bản hướng dẫn, trọng tâm là làm rõ tư cách thành viên HTX, mức vốn điều lệ, tài sản của HTX; xây dựng điều lệ, phương án sản xuất - kinh doanh và quy chế hoạt động HTX... Một số nơi đã sáp nhập, hợp nhất các HTX quy mô nhỏ, hoạt động kém hiệu quả, giải thể hoặc ngừng hoạt động các HTX theo quy định...

Trên địa bàn tỉnh, tình hình phát triển các HTX thời gian qua đã có nhiều triển vọng tích cực. Số lượng HTX, xã viên, doanh thu, lợi nhuận, thu nhập bình quân... của các HTX đều tăng đáng kể. Tuy vậy, những con số tăng vẫn còn rất thấp so với yêu cầu. Cụ thể như: Thu nhập bình quân của lao động thường xuyên tại các HTX là 41,6 triệu đồng/năm, chỉ đạt bình quân gần 3,5 triệu đồng/tháng/lao động; đóng góp của khu vực HTX vào GDP của tỉnh chỉ đạt 0,91%...  là con số rất khiêm tốn so với tiềm năng phát triển kinh tế HTX của tỉnh. Đầu năm 2017 toàn tỉnh có 107 HTX, tăng 6 HTX, nhưng số HTX ngưng hoạt động và giải thể cũng không phải là ít. Đây là những vấn đề đã và đang được Ban chỉ đạo phát triển kinh tế hợp tác của tỉnh đặc biệt quan tâm. Câu hỏi đặt ra là: Vì sao vẫn còn nhiều HTX phải ngưng hoạt động hoặc giải thể; thu nhập bình quân cũng như lợi nhuận của các HTX vẫn còn rất thấp, số người tự nguyện gia nhập HTX còn ít, những HTX điển hình tiên tiến, làm ăn có lãi chưa nhiều...?

Nguyên nhân trước hết là do nhận thức về HTX kiểu mới và Luật HTX của cán bộ quản lý các cấp và cả cán bộ HTX cũng như nhiều xã viên chưa đầy đủ. Đội ngũ cán bộ quản lý của hầu hết các HTX đều hạn chế về trình độ, nghiệp vụ chuyên môn, khả năng tổ chức điều hành; nhất là còn yếu về năng lực xúc tiến thương mại, xây dựng thương hiệu, tìm kiếm thị trường. Đa số cán bộ quản lý HTX mới chỉ được tham gia các khóa bồi dưỡng, tập huấn nghiệp vụ ngắn ngày. Hiệu quả hoạt động của các HTX chưa cao, phần lớn không có khả năng tích lũy từ nội bộ để tái đầu tư. Hoạt động của HTX qua doanh thu, lợi nhuận còn rất thấp; lợi ích mang lại cho xã viên chưa nhiều. Năng lực nội tại của nhiều HTX còn yếu kém về cả tài chính, cơ sở vật chất, kỹ thuật, công nghệ và quy mô hoạt động. Cơ sở vật chất, kỹ thuật của đa số HTX nghèo nàn, máy móc thiết bị cũ, công nghệ lạc hậu, sản xuất thủ công là chủ yếu...

Tại buổi làm việc của lãnh đạo tỉnh với các chuyên gia tư vấn của tổ chức Nông nghiệp Hà Lan (Agriterra) vừa qua, Bí thư Tỉnh ủy Nguyễn Văn Lợi, đồng thời là Trưởng ban chỉ đạo phát triển kinh tế hợp tác tỉnh cho biết, hiện trên địa bàn tỉnh chưa có HTX chuyên cung cấp phân bón và cây giống chất lượng cao. Đây là hai khâu rất quan trọng, không thể thiếu đối với các HTX nông nghiệp. Theo đánh giá của lãnh đạo Liên minh HTX tỉnh thì hiện nhiều HTX chưa có chiến lược phát triển dài hạn; chưa xây dựng được chuỗi trong sản xuất nên giá trị gia tăng của sản phẩm còn thấp... Những hạn chế yếu kém đó đang là lực cản cho sự phát triển của các HTX nói riêng và kinh tế tập thể của tỉnh nói chung.

Hà Thanh