Tòa soạn và Bạn đọc 14:26, 11/08/2014 GMT+7

>> Bài 1: Cuộc sống nơi cửa rừng

BP - Thạc sĩ lâm sinh Vương Đức Hòa, Phó giám đốc Vườn quốc gia Bù Gia Mập khẳng định: 18.300 ha vùng đệm của Vườn quốc gia Bù Gia Mập phần lớn không còn rừng. 965 hộ nghèo đang sống tại đây không phải không có cách để họ thoát nghèo. Chẳng phải thiên nhiên đã hào phóng ban tặng cho người dân nơi đây khối tài sản vô giá là rừng đó sao! Chẳng phải Bác đã bảo: “Rừng là vàng. Nếu chúng ta biết bảo vệ thì rừng rất quý” đó sao!

Bài cuối Giải pháp bền vững nào cho vùng đệm?

Lý do nghèo

Tại sao nghèo là câu hỏi tôi đặt ra với Chủ tịch UBND xã Bù Gia Mập sau 2 ngày lặn lội cùng người dân nơi cửa rừng. Chủ tịch Phạm Thành cho rằng: Trước hết là do ý thức của người dân chỉ biết hôm nay mà không biết tính cho ngày mai. Thứ hai là có tình trạng người dân thi nhau cầm vườn, bán điều non để chi tiêu những việc trước mắt. Thứ ba là cả xã Bù Gia Mập hiện chưa có doanh nghiệp nào nên không thể giải quyết việc làm cho người dân địa phương. Cũng vào thời điểm này năm ngoái, UBND xã đã đứng ra mua nợ 53 tấn gạo bán cho bà con theo hình thức trả chậm nhằm cứu đói giáp hạt. Đến thời điểm này, UBND xã còn nợ đơn vị bán gạo 60 triệu đồng, vì không thu được tiền mua gạo trả chậm của người dân. Đó là giải pháp ngắn hạn. Về lâu dài, xã Bù Gia Mập đang triển khai vận động mỗi hộ dân trong xã trồng 100 nọc tiêu để xóa đói giảm nghèo. Mặt khác, xã tăng cường tuyên truyền nâng cao nhận thức để người dân không bán điều non, thực hiện tốt các chính sách đối với đồng bào dân tộc thiểu số.

Rời xã Bù Gia Mập, trên đường về tôi gặp vài chiếc xe máy cải tiến, bánh quấn xích mang theo những thước gỗ từ rừng về khu trung tâm xã Bù Gia Mập.

Giải pháp nào cho vùng đệm?

Vùng đệm là khoảng cách 2km đất rừng tính từ vùng lõi của vườn quốc gia. Đó cũng là khoảng cách để ngăn ngừa sự tác động từ bên ngoài vào rừng. Tính từ khoảng cách này, Vườn quốc gia Bù Gia Mập hiện có 18.300 ha thuộc 2 tỉnh Bình Phước và Đắk Nông. Tất cả diện tích 10.300 ha trên địa bàn tỉnh Bình Phước gần như không còn rừng. Trên diện tích vùng đệm này hiện có 5.243 hộ dân thuộc 2 xã Bù Gia Mập và Đắk Ơ đang sinh sống. Nguồn thu nhập chủ yếu dựa vào cây điều. Năng suất bình quân mỗi ha điều của đồng bào tại đây chỉ dao động từ 8 tạ đến 1 tấn/ha. Vì năng suất thấp nên chuyện thiếu đói giáp hạt hàng năm là điều khó tránh. Vì thế, trong thực tế, các hộ dân sống trong vùng đệm vẫn ngày ngày phải sống dựa vào những sản vật từ rừng.

Trên thực tế, người dân vẫn ngày ngày vào rừng để lấy măng, hái nấm hay xúc cá từ các khe suối. Lực lượng bảo vệ rừng theo đó mà ngày nào cũng phải vào rừng để phòng ngừa những bất trắc. Người dân và người giữ rừng từ bấy lâu nay cứ như chơi trò trốn tìm khi bước vào rừng. Dẫu biết vào rừng khi chưa có sự đồng ý của chủ rừng là bất hợp pháp, nhưng họ vẫn phải dựa vào rừng để sống. Nếu không kiểm soát được những tác động của người dân thì rừng không thể phát triển bền vững. Trong khi đó, việc chia sẻ lợi ích từ rừng để người dân ổn định cuộc sống, rừng phát triển một cách bền vững là điều hoàn toàn có thể làm. Cùng với việc chia sẻ lợi ích từ rừng, công tác quy hoạch, giao đất, giao rừng cho người dân cần cụ thể để giúp họ có tư liệu sản xuất, ổn định cuộc sống cũng là cách giữ rừng bình yên. Để làm được tất cả các giải pháp giao đất, giao rừng, chia sẻ lợi ích từ rừng, trồng cây thuốc dưới tán rừng, dưới tán điều, thạc sĩ Hòa ước tính chừng 2 tỷ đồng. Trộm nghĩ, 2 tỷ đồng là số tiền không lớn nếu những người có trách nhiệm, tâm huyết với rừng dành vài phút suy ngẫm! 

Đông Kiểm