Thứ 3, 19/03/2024 16:30:42 GMT+7
Bình Phước, 30°C/27°C - 33°C
aA

ÔN CỐ TRI TÂN 15:23, 23/08/2018 GMT+7

Nghi án thời Minh Mạng

Thứ 5, 23/08/2018 | 15:23:00 1,579 lượt xem

BP - Hoàng tử Cảnh kết duyên với Tống Thị Quyên, sinh được 2 con trai là Mỹ Đường (tên khác là Đán) và Mỹ Thùy (tên khác là Cảnh). Mùa xuân năm 1801, hoàng tử Cảnh bị bệnh đậu mùa. Ông mất ngày 7-2-1801, hưởng dương 21 tuổi. Năm 1805, hoàng tử Cảnh được truy phong là “Anh Duệ hoàng thái tử”. Sau khi hoàng tử Cảnh mất, hoàng tử Đảm được chọn để nối ngôi và trở thành vua Minh Mạng sau này. Việc vua Gia Long chọn hoàng tử Đảm nối ngôi chứ không chọn hoàng tôn Đán được “Đại Nam chính biên liệt truyện” viết như sau: “Trước đây, thấy vua Gia Long ở ngôi mà tuổi đã cao, các quan liền xin lập ngôi trừ vị, trong số đó có người đề nghị thẳng là nên lập hoàng tôn Đán nhưng vua không nghe. Về sau, Gia Long lập Nguyễn Phúc Đảm, em cùng cha khác mẹ với hoàng tử Cảnh, làm người nối ngôi”.

Minh họa: S.H

Thái độ cương quyết của vua Gia Long trong việc chọn hoàng tử Đảm còn được thể hiện qua lời nói của ông: Khi người ta chết đi mà còn để lại món nợ trên đời, thì chủ nợ chỉ tìm con, chứ đâu đòi cháu. Việc này ý ta đã quyết, các ngươi chẳng nên bàn tính thêm. Lý giải về việc vua Gia Long quyết chọn hoàng tử Đảm thay vì hoàng tôn Đán, một số sử gia cho rằng, do thái tử Cảnh và hoàng tôn Đán chịu nhiều ảnh hưởng của đạo Gia Tô từ Pháp nên sau khi hoàng tử Cảnh qua đời, vua Gia Long không chọn cháu đích tôn của mình làm người kế vị vì sợ những ảnh hưởng của Pháp tới triều đình.

Hoàng tử Đảm vốn là người hay bài xích đạo Gia Tô và không có cảm tình với người Pháp, tư tưởng này giống với Gia Long. Ngoài ra, hoàng tử Đảm cũng nổi tiếng là người thông minh, cương nghị, hội tụ đầy đủ những tố chất để có thể đảm đương việc nước. Vậy nên, từ năm 1815, hoàng tử Đảm được phong hoàng thái tử và từ đó sống ở điện Thanh Hòa để quen với việc trị nước. Sau khi vua Gia Long mất, hoàng tử Đảm nối ngôi, lấy hiệu là Minh Mạng. Đến năm 1824, có người bí mật tố cáo rằng Mỹ Đường thông dâm với mẹ là Tống Thị Quyên. Vua Minh Mạng đã rất giận dữ, lệnh: Hành vi của chúng còn hơn chó, lợn. Mụ đàn bà lăng loàn ấy đáng phải bị dìm chết. Ngươi hãy thi hành ngay lệnh của ta. Còn Mỹ Đường, ta nể tình anh trai mà tha cho nó, nhưng từ nay, ta không muốn nhìn thấy nó nữa. Theo một số tài liệu khác thì để thực thi lệnh của nhà vua, hoàng thái phi Tống Thị Quyên bị mấy tên lính canh áp giải dẫn đi trong bộ dạng tóc tai rũ rượi. Bà bị giam trong 1 phòng riêng, không bị xiềng xích, được ăn uống đầy đủ, có giường nệm tử tế, có nước tắm rửa và bô để đi đại tiểu tiện. Thế nhưng, bà hết sức đau khổ vì bị buộc tội thông dâm với con ruột. Bà không được bày tỏ kêu oan, mà phải thừa nhận tội lỗi của mình, để rồi sau đó bị “xử” dìm nước cho chết.

Sau khi bị kết tội thông dâm với mẹ đẻ, Mỹ Đường bị gạch tên trong sổ hoàng tộc, bị giáng làm thứ dân, con cháu chỉ được ghi chép phụ phía sau sổ tôn thất. 1 năm sau, Mỹ Đường đi thăm con nhưng lại bị vu là bỏ trốn. Ông lại bị bắt và canh giữ, sau mới được tha. Sau khi Mỹ Đường bị tội, dòng hoàng tử Cảnh chỉ còn người con thứ là Mỹ Thùy được giữ tước hiệu hoàng tộc để hương khói cho cha. Được 2 năm, Mỹ Thùy qua đời mà không có con nên con trai của Mỹ Đường là Nguyễn Phúc Lệ Chung được phục hồi hoàng tịch để thờ cúng hoàng tử Cảnh. Thế nhưng 10 năm sau, vào năm 1836, dường như lo sợ dòng trưởng (tức chi tộc hoàng tử Cảnh) sẽ phát triển nên Minh Mạng lại giáng tất cả con trai, con gái của ông ta xuống làm thứ dân. Trừ 1 người lo hương khói là Lệ Chung, còn toàn bộ con cháu của hoàng tử Cảnh đều phải an phận dân thường.

Đến năm 1847, Tự Đức, cháu nội của Minh Mạng, lên ngôi thì cha vợ của vua Tự Đức là Đông Các đại học sĩ Vũ Xuân Cẩn dâng sớ kể công lao của hoàng tử Cảnh xin cho phép ghi tên con cháu Mỹ Đường vào tôn phả và trợ cấp cho Mỹ Đường. Tuy nhiên, yêu cầu này của Vũ Xuân Cẩn bị vua Tự Đức hẹn xét lại sau. Đến năm 1848, khi án này chưa được xét lại thì Mỹ Đường đã bị chết trong nghèo khó. Cùng trong năm đó, kinh thành có dịch bệnh, Tự Đức nghĩ có oan khuất gì đó nên trời mới giáng họa. Cũng nhân cơ hội này, một nhóm quan lại 30 người cùng dâng sớ nhắc lại việc cho phép con cháu Mỹ Đường trở lại hoàng tộc. Vua Tự Đức chấp nhận, do vậy hậu duệ của hoàng tử Cảnh mới được trở lại dòng dõi hoàng tộc.

Lời bàn:

Mặc dù đã ngồi vững trên ngai vàng nhưng với tính cách “ghê gớm” của Minh Mạng thì việc trừ hậu họa vẫn không phải là thừa, bởi những kẻ phiến loạn có thể lấy cớ phục hồi ngai vàng cho dòng trưởng để chống lại ông. Và vào thời ấy, có 2 tội thuộc hàng đại ác không thể tha, ấy là bất trung và thất đức. Mà bất trung thì con trai trưởng của hoàng tử Cảnh chẳng có biểu hiện gì, vậy thì Minh Mạng muốn được yên vị trên ngai, ắt phải khép Mỹ Đường vào tội thất đức là thông dâm với mẹ. Và nếu Mỹ Đường chẳng phải cháu đích tôn của Gia Long thì đời ông sẽ không phải chịu bi thương đến vậy.

Theo các sử gia đương thời thì vì sự việc này mà lệ “Tứ bất lập” (không lập chánh cung, không lập đông cung, không lập tể tướng, không lấy ai đỗ trạng nguyên) của nhà Nguyễn ra đời. Tuy nhiên, đâu là sự thật xung quanh vụ án này thì cho đến nay vẫn chưa có câu trả lời thỏa đáng. Và vụ án thông dâm giữa vợ và con hoàng tử Cảnh vẫn là một trong những nghi án bí ẩn bậc nhất triều Nguyễn.

ND

  • Từ khóa
110081

Ý kiến ()

0 / 500 ký tự
Đang tải dữ liệu