Tòa soạn và Bạn đọc 06:41, 10/07/2019 GMT+7

NHIỀU CÔNG TRÌNH BỊ LẤN CHIẾM, BỒI LẮNG

Bù Đăng có tổng diện tích gieo trồng các loại cây hằng năm khoảng 6.000 ha, cây trồng lâu năm hơn 103 ngàn ha. Nhờ hệ thống đập, hồ thủy lợi nên hằng năm có 3.163 ha cây trồng các loại được đảm bảo nguồn nước tưới. Tuy nhiên, thời gian gần đây một số công trình thủy lợi bị người dân lấn chiếm trái phép; nhiều công trình xây dựng từ lâu, chưa được kiên cố hóa nên các hạng mục công trình đã xuống cấp, bồi lắng, làm giảm hiệu quả tưới tiêu và nguy cơ thiếu nguồn nước tưới vào mùa khô.

Nâng cấp sửa chữa hồ thủy lợi Phú Sơn sau nhiều năm vận động giải tỏa người dân lấn chiếm hành lang bảo vệ công trình và chân đập

Theo khảo sát của phóng viên, hồ chứa nước Bra Măng ở xã Đoàn Kết, có diện tích 15,5 ha phục vụ tưới tiêu 174 ha cây trồng. Công trình đang bị một số hộ dân tự ý cải tạo ao cũ trong phạm vi lòng hồ, xây dựng một số công trình trong phạm vi bảo vệ công trình thủy lợi như: kéo đường dây điện dọc theo hạ lưu và đường giao thông mặt đập, xây dựng trạm bơm sát chân đập và mương dẫn nước. Công trình hồ thủy lợi Đắk Liên với diện tích 30 ha trên địa bàn xã Đắk Nhau đang bị 3 hộ dân lấn chiếm, san lấp làm đường đi, khoanh ao thả cá, trồng cà phê. Ngoài ra, vẫn còn 2 hộ dân ở trong phạm vi công trình từ trước đến nay chưa di dời. Hay như tại hồ Bảy Mẫu, thuộc thị trấn Đức Phong có diện tích 7 ha với mực nước ổn định quanh năm, hiện một số hộ dân sinh sống quanh hồ đổ đất lấn chiếm.

Không chỉ bị lấn chiếm, nhiều công trình thủy lợi trên địa bàn huyện xuống cấp, bồi lắng nên hoạt động kém hiệu quả, thiếu nước trầm trọng vào mùa khô. Cụ thể, hồ Đạ Bo, xã Đồng Nai có diện tích khoảng 40 ha, lưu lượng nước của hồ khá ổn định. Tuy nhiên, hiện thân đập chính đã bị thấm ảnh hưởng đến quá trình tích trữ nước và mất an toàn vào mùa mưa. Hồ Sơn Hiệp trên địa bàn thôn Sơn Thủy, xã Thọ Sơn có diện tích 15 ha phục vụ tưới 48 ha cây trồng và nước sinh hoạt cho nhân dân xung quanh khu vực. Hiện hồ Sơn Hiệp bị bồi lắng khoảng 5 ha, nguyên nhân do trong quá trình sản xuất, canh tác của người dân, đất từ các vườn, rẫy xói mòn chảy xuống lòng hồ nhưng không được nạo vét thường xuyên nên diện tích bồi lắng tăng theo từng năm.

CẦN ĐẦU TƯ NÂNG CẤP

Theo kết quả rà soát, thống kê hiện trạng các công trình thủy lợi trên địa bàn huyện Bù Đăng, trong 30 công trình thủy lợi đã có 10 công trình không ổn định nguồn nước, thường bị khô hạn khi nắng nóng kéo dài. 3 công trình bị người dân lấn chiếm; 2 công trình xuống cấp, bồi lắng nghiêm trọng nên khai thác nguồn nước kém hiệu quả. Nguyên nhân do các công trình thủy lợi trên địa bàn huyện hầu hết là đập đất, một số được xây dựng cách đây lâu năm. Nhiều công trình thủy lợi đầu tư chắp vá nên sau khi sử dụng một thời gian đã xuống cấp phải sửa chữa. Thêm vào đó, nguồn kinh phí hạn hẹp nên công tác quản lý, vận hành, duy tu bảo dưỡng chưa được chú trọng đúng mức.

Trước thực trạng này, huyện đã tăng cường kiểm tra, giám sát thực trạng các công trình thủy lợi, kịp thời báo cáo cơ quan có thẩm quyền để xử lý. Trước mắt, đối với hồ Đạ Bo và hồ Sơn Hiệp, địa phương đã đề xuất cấp trên bố trí nguồn vốn để nâng cấp, sửa chữa nhằm đảm bảo an toàn công trình trong mùa mưa lũ. Huyện cũng đã đề xuất nâng cấp, sửa chữa 5 công trình gồm: hồ Ông Thoại ở xã Nghĩa Trung; hồ Đắk Liên tại xã Đắk Nhau; hồ Sơn Hiệp, hồ Thọ Sơn tại xã Thọ Sơn; hồ Hưng Phú tại xã Minh Hưng và xây mới 15 công trình thủy lợi khác tại các xã Đường 10, Thống Nhất, Nghĩa Bình, Bình Minh, Đăng Hà, Phước Sơn. Đối với trường hợp lấn chiếm, huyện đã phối hợp cơ quan chức năng thành lập đoàn kiểm tra yêu cầu các hộ vi phạm hoàn trả mặt bằng tại vị trí đã tự ý cải tạo. Đồng thời, đã đề nghị Công ty TNHH Dịch vụ thủy lợi Bình Phước có phương án xử lý, di dời đối với các hộ dân có hành vi đào đắp, lấn chiếm diện tích lòng hồ vì mục đích cá nhân.

Theo đại diện Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Bù Đăng, phần lớn các hồ trên địa bàn huyện chưa cắm mốc, không có sổ, ranh giới không rõ ràng, ngay cả chủ hồ không xác định được nên rất khó trong công tác quản lý, đặc biệt, trong việc xác định người dân có lấn chiếm lòng hồ hay không. Từ thực tế này, rất khó để các công trình thủy lợi có thể đảm bảo nguồn nước tưới ổn định cho diện tích cây trồng các loại theo thiết kế ban đầu, nhất là vào mùa khô hạn. Nếu các công trình không được đầu tư sửa chữa, quản lý chặt chẽ sẽ tiếp tục xuống cấp, không khai thác hết hiệu quả diện tích mặt nước và đó là sự lãng phí rất lớn của địa phương.

X.T