Thời luận 08:49, 01/06/2018 GMT+7

Hiện các dịch vụ phổ biến, như Facebook, Instagram, Google (Gmail, Driver, YouTube...) hay Apple ID (App Store, iCloud...) thường được kích hoạt thêm lớp bảo mật dùng một lần và có thời hạn nhất định (OTP) được nhà cung cấp gửi tin nhắn (SMS) đến số điện thoại đăng ký tài khoản. Các dịch vụ này sử dụng số điện thoại thay cho tên đăng nhập hoặc là một lớp bảo mật bổ sung (lần xác thực thứ hai). Theo đó, ngoài mật khẩu, người dùng còn phải nhập thêm mã OTP. Sự thay đổi này kéo theo những phiền phức cho người sử dụng, bởi nhiều tài khoản trực tuyến đã gắn với thuê bao 11 số. Khi việc chuyển đổi đầu số diễn ra, người dùng có thể không nhận được mã xác thực vì OTP được gửi đến số điện thoại cũ, dẫn đến không đăng nhập được vào tài khoản.

Đó là chưa kể việc chuyển từ thuê bao 11 số sang 10 số gây bất tiện rất lớn cho người sử dụng, nhất là với những người dùng số điện thoại để đăng ký nhiều dịch vụ trực tuyến. Do đó, những trường hợp số điện thoại gắn liền với hàng chục tài khoản online, người sử dụng phải đổi hết sang số mới trong thời gian quy định, tránh gặp phiền phức về bảo mật sau này do nhiều nguyên nhân, như: Khi dịch vụ của khách hàng không cho đổi số điện thoại đăng ký ban đầu hoặc khi khách hàng cần lấy lại mật khẩu mà số điện thoại không nhận được mã OTP, email không truy cập được cũng vì không có OTP. Hay số điện thoại nhận mã OTP không đúng thì không thể đăng nhập được do SMS gửi đến số cũ. Ở tình huống này, người sử dụng phải tìm đến số điện thoại cũ để nhận mật mã khôi phục mật khẩu, nhưng cũng rất hạn chế, bởi phần lớn người dùng thường có thói quen “bỏ sọt rác” những sim không xài đến hoặc ít dùng nên nguy cơ quên mật khẩu rất cao.

Liên quan trực tiếp đến tài chính, những trường hợp số điện thoại nhận mã OTP cho các dịch vụ ngân hàng trực tuyến là thuê bao 11 số bắt buộc phải đến ngân hàng hay phòng giao dịch đăng ký dịch vụ làm thủ tục chuyển đổi ngay số điện thoại. Trước thông tin nêu trên, hiện một số ngân hàng đã chủ động cử nhân viên liên hệ mời từng thuê bao 11 số đến ngân hàng cập nhật lại thành 10 số. Hoặc khách hàng chủ động đến yêu cầu cập nhật lại số điện thoại mới. Việc làm này không chỉ làm mất thời gian của khách hàng mà cho cả ngân hàng nên một số đơn vị đã và đang triển khai các giải pháp sao cho đơn giản và đỡ mất thời gian nhất.

Hiện các dịch vụ Google hay Facebook đều hỗ trợ người dùng thay đổi số điện thoại đăng ký nhận mã xác thực, nhưng thành viên phải chủ động chuyển đổi trong phần cài đặt. Tuy nhiên, việc thay đổi số điện thoại nhận mã OTP trong trường hợp mất số thường mất rất nhiều thời gian. Bởi người dùng phải gửi ảnh chứng minh nhân dân hoặc bằng lái xe để chứng minh mình là chủ tài khoản, phải trả lời những câu hỏi khó nhớ do dịch vụ yêu cầu và cần phải một thời gian dài để dịch vụ xác minh thông tin mới cho đổi sang số điện thoại mới nhưng cũng không lấy gì làm đảm bảo. Do vậy, để bảo mật thông tin tài khoản của mình, giải pháp an toàn nhất vẫn là người sử dụng phải chủ động cập nhật thông tin và tuân thủ đúng quy định theo lộ trình mà ngành chức năng đề ra.

Lâm Phương