Giáo dục 15:37, 03/12/2015 GMT+7

Như vậy, trong dự thảo luật này, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, cơ quan được Chính phủ giao chủ trì soạn thảo đã mở rộng khái niệm trẻ em cả về độ tuổi và phạm vi, cụ thể là quy định “trẻ em là người dưới 18 tuổi”, mà không giới hạn là công dân Việt Nam dưới 16 tuổi như trong luật hiện hành. Theo lý giải của ban soạn thảo dự luật thì người dưới 18 tuổi chưa phát triển đầy đủ, chưa hoàn thiện về thể chất, trí tuệ, tinh thần và tâm sinh lý, chưa đủ năng lực để thực hiện toàn diện quyền và nghĩa vụ công dân, cần có sự hướng dẫn, quan tâm, chăm sóc của gia đình, Nhà nước và xã hội, cần được bảo vệ về mặt pháp lý và xã hội để các em được chăm sóc, phát triển đầy đủ, được bảo vệ khỏi các hành vi gây tổn hại cho trẻ em.

Đồng thời, Việt Nam là nước đầu tiên ở châu Á và nước thứ 2 trên thế giới phê chuẩn Công ước Quốc tế Quyền trẻ em vào ngày 20-2-1990. Việt Nam cũng là một trong số ít quốc gia trên thế giới đã ban hành Luật Giáo dục, chăm sóc và bảo vệ trẻ em. Do đó, việc nâng tuổi trẻ em từ dưới 16 tuổi lên dưới 18 tuổi mà không giới hạn là công dân Việt Nam để đảm bảo tính thống nhất, phù hợp của luật này với công ước của Liên hiệp quốc về quyền trẻ em, các điều ước quốc tế và hệ thống pháp luật Việt Nam. Cụ thể, tại Điều 1 trong Công ước của Liên hiệp quốc về Quyền trẻ em có quy định như sau: Trong phạm vi của Công ước này, trẻ em có nghĩa là mọi người dưới 18 tuổi, trừ trường hợp luật pháp áp dụng với trẻ em đó quy định tuổi thành niên sớm hơn. Và tại Điều 2 trong Công ước số 182 - Công ước Nghiêm cấm và hành động khẩn cấp xóa bỏ các hình thức lao động trẻ em tồi tệ nhất, năm 1999 có quy định: Trong Công ước này, thuật ngữ “trẻ em” sẽ áp dụng cho tất cả những người dưới 18 tuổi.

Tuy nhiên, việc nâng tuổi trẻ em từ 16 lên 18 đã tạo ra sự bất cập giữa các văn bản luật cũng như các văn bản dưới luật hiện hành. Và chính điều này đã gây ra không ít khó khăn, bất cập trong công tác quản lý nhà nước ở lĩnh vực này. Cụ thể là tại Điều 18 trong Bộ luật Dân sự năm 2005 quy định về người thành niên, người chưa thành niên với nội dung như sau: Người từ đủ mười tám tuổi trở lên là người thành niên. Người chưa đủ mười tám tuổi là người chưa thành niên. Với quy định này, có thể hiểu rằng người chưa đủ mười tám tuổi là người chưa trưởng thành, cũng có nghĩa người đó vẫn còn là trẻ em. Thế nhưng trong Luật Thanh niên được Quốc hội khóa XI, kỳ họp thứ 8 thông qua ngày 29-11-2005 và có hiệu lực thi hành từ ngày 1-1-2006 quy định: Thanh niên quy định trong Luật này là công dân Việt Nam từ đủ mười sáu tuổi đến ba mươi tuổi. Và như vậy, nếu căn cứ vào quy định trong Bộ luật Dân sự hiện hành thì trong số những người là thanh niên nhưng có nhiều người (dưới 18 tuổi) chưa phải là người thành niên. Còn tại Khoản 1, Điều 3 trong Luật Lao động năm 2012 có quy định về người lao động như sau: Người lao động là người từ đủ 15 tuổi trở lên, có khả năng lao động, làm việc theo hợp đồng lao động, được trả lương và chịu sự quản lý, điều hành của người sử dụng lao động. Theo quy định trên thì người lao động có thể là người chưa thành niên, nói cách khác là có thể vẫn còn là trẻ em.

Bên cạnh đó, theo quy định của Bộ luật Dân sự hiện hành cũng như dự thảo Bộ luật Dân sự sửa đổi về người thành niên thì: Người từ đủ mười tám tuổi trở lên là người thành niên. Người chưa đủ mười tám tuổi là người chưa thành niên. Và Điều 115 của Bộ luật Hình sự hiện hành là quy định về tội giao cấu với trẻ em, có nội dung như sau: Người nào đã thành niên mà giao cấu với trẻ em từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi thì bị phạt tù từ một năm đến năm năm. Và tại Điều 146 về tội dâm ô đối với người dưới 16 tuổi có quy định như sau: Người nào đã thành niên mà có hành vi dâm ô đối với người dưới 16 tuổi không nhằm mục đích giao cấu hoặc không nhằm thực hiện các hành vi quan hệ tình dục khác thì bị phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm... Còn tại Điều 147 về tội khiêu dâm người dưới 16 tuổi có quy định rõ: Người nào đã thành niên mà sử dụng người dưới 16 tuổi thực hiện các hành vi khiêu dâm dưới mọi hình thức nếu không thuộc trường hợp quy định tại Điều 146 của Bộ luật này thì bị phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm.

Như vậy, theo quy định tại Bộ luật Dân sự thì người dưới 18 tuổi là người chưa thành niên. Trong khi đó, theo quy định tại Bộ luật Hình sự hiện hành cũng như dự thảo Bộ luật Hình sự sửa đổi thì người nào có hành vi dâm ô hoặc khiêu dâm người dưới 16 tuổi mới bị xử lý hình sự, còn cũng với hành vi này nhưng với người đã đủ 16 tuổi 1 ngày thì lại không bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Trong khi đó, theo quy định tại dự thảo Luật Bảo vệ, giáo dục và chăm sóc trẻ em thì người dưới 18 tuổi đều là trẻ em cả. Và chính bất cập này tạo ra sự bất bình đẳng trong pháp luật hình sự, nếu như tới đây dự thảo Bộ luật Hình sự được Quốc hội thông qua. Do đó, nếu quy định đến 18 tuổi mới hết là trẻ em thì Luật Bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em cần quy định thống nhất với dự thảo Bộ luật Hình sự sửa đổi.

Một bất cập nữa không thể không xem xét và điều chỉnh, đó là Luật Nghĩa vụ quân sự hiện hành có quy định rõ là công dân từ 17 tuổi phải đăng ký nghĩa vụ quân sự. Cụ thể, tại Khoản 1, Điều 12 quy định về đối tượng đăng ký nghĩa vụ quân sự trong Luật Nghĩa vụ quân sự hiện hành có quy định như sau: Công dân nam đủ 17 tuổi trở lên. Như vậy, nếu nay quy định độ tuổi trẻ em là dưới 18 tuổi thì phải sửa Luật Nghĩa vụ quân sự, nếu không thì thế giới sẽ cho rằng ở Việt Nam trẻ em đã phải đi đăng ký nghĩa vụ quân sự.

D.V