NGHE - THẤY & SUY NGẪM 13:16, 11/12/2018 GMT+7

BP - Ngày 4-12, Bộ GD-ĐT công bố thông tin chính thức về tổ chức kỳ thi THPT quốc gia năm 2019 với nhiều điều chỉnh so với năm 2018, như: Phần mềm chấm thi trắc nghiệm năm 2018 không “đánh phách” điện tử, năm 2019 sẽ “đánh phách” điện tử bài trả lời trắc nghiệm của thí sinh. Việc chấm thi trắc nghiệm năm 2018 do hội đồng thi của tỉnh chỉ đạo tổ chức, giao nhiệm vụ cho sở GD-ĐT chủ trì, năm 2019 do Bộ GD-ĐT chỉ đạo, giao nhiệm vụ cho các trường đại học chủ trì...

Các điều chỉnh này nhằm hạn chế xảy ra những sai phạm như trong kỳ thi năm 2018 khiến cả xã hội rúng động, nhiều quan chức, cán bộ ngành GD-ĐT bị khởi tố. Đây là sự điều chỉnh bắt buộc nhằm khắc phục yếu kém trong việc lập kế hoạch, xây dựng quy chế, quy định và tổ chức kỳ thi của năm 2018. Qua đó ai cũng thấy xã hội đặt hàng, Nhà nước bỏ ngân sách ra mua phải sản phẩm của ngành giáo dục chất lượng kém như thế nào và “đơn hàng” năm 2019 buộc phải sửa chữa khiếm khuyết. Thế nhưng đó chỉ là những điều chỉnh về mặt kỹ thuật. Điều chỉnh nổi bật nhất trong kỳ thi năm 2019 lại tiếp tục là về vấn đề tư duy giáo dục. Với những người trong nghề hoặc hiểu sâu về giáo dục, đây mới là điều đáng quan tâm.

Năm 2018, cách tính điểm tốt nghiệp gồm 50% điểm trung bình các bài thi THPT quốc gia + 50% điểm trung bình cả năm lớp 12 của thí sinh + điểm ưu tiên, khuyến khích (nếu có). Tỷ lệ này của năm 2019 được điều chỉnh là 70% điểm trung bình các bài thi THPT quốc gia + 30% điểm trung bình cả năm lớp 12 của thí sinh + điểm ưu tiên, khuyến khích (nếu có). Chỉ riêng điểm mới này, đã cho thấy mức độ tùy hứng của những người soạn thảo, ban hành quy chế, quy định về kỳ thi THPT quốc gia.

Bởi lẽ, để đưa ra một tỷ lệ tính điểm cần dựa vào 3 yếu tố cơ bản nhất, gồm chương trình giáo dục của lớp 12 và cả 3 năm THPT, chất lượng và sự chân thực về kết quả điểm trung bình lớp 12, chất lượng đề thi và kỳ thi THPT quốc gia. Để có cơ sở đánh giá được 3 yếu tố này, không thể chỉ qua một kỳ thi đầy gian lận, sai phạm và có nhiều sai sót như năm 2018 rồi rút ra kết luận và điều chỉnh tỷ lệ. Sự bất ngờ thay đổi tư duy như thế khiến cả ngành giáo dục, giáo viên, học sinh, phụ huynh và cả xã hội quay mòng mòng, không biết đâu mà lần. Vì tỷ lệ khác nhau thì nhà trường, giáo viên, học sinh và phụ huynh sẽ phải đầu tư khác nhau. 50-50 sang 70-30 như vậy, chắc chắn sẽ phải đầu tư nhiều hơn cho các môn thi tốt nghiệp, đồng thời giảm đầu tư cho hơn chục môn học trong cả năm lớp 12...

Một thay đổi nữa là nội dung thi năm 2018 trong chương trình lớp 11, 12, chủ yếu là lớp 12; nhưng năm 2019 nội dung trong chương trình THPT, chủ yếu lớp 12. Chỉ có một chút thay đổi, nhưng cũng khiến cả bậc THPT bở hơi tai chạy theo. Vì như thế, nội dung đề thi năm nay sẽ bao gồm cả nội dung 3 năm học THPT, gồm cả chương trình lớp 10, khối lượng tăng lên rất nhiều, cả thầy và trò đều tăng áp lực. Hơn nữa, “chủ yếu lớp 12” cũng rất mơ hồ. Sự mơ hồ này và nội dung thi trong chương trình lớp nào, những năm qua luôn như trò chơi đuổi hình bắt bóng, thay đổi xoành xoạch, không biết đâu mà lần. Nó phụ thuộc vào “chủ trò” - người đưa ra luật chơi. Còn hàng triệu học sinh, giáo viên, phụ huynh chỉ biết cắm đầu chạy theo sự tùy hứng đó mà thôi.

Trần Phương