Thời luận 10:37, 22/10/2014 GMT+7

BP - Điều vốn là loại cây trồng nhiều năm gắn bó với nông dân Bình Phước. Người ta coi Bình Phước là “thủ phủ” của cây điều. Lễ hội “Quả điều vàng” được tổ chức tưng bừng mấy năm trước đây đã làm cho vị thế của cây điều lên như... diều gặp gió! Thế nhưng, đến bây giờ thì cây điều đang bị người nông dân “đối xử khá lạnh nhạt”. Diện tích điều liên tục bị giảm qua từng năm, năng suất, chất lượng không được nâng lên...

Nguyên nhân chính theo nhiều nông hộ là giá cả hạt điều liên tục giảm, trồng điều mất nhiều diện tích đất mà không hiệu quả kinh tế bằng các loại cây khác.

Vừa qua, tỉnh Bình Phước phối hợp Hiệp hội Điều Việt Nam tổ chức hội thảo “Mùa điều bội thu” với nhiều nội dung, trong đó có việc tìm hiểu nguyên nhân vì sao nông dân quay lưng với cây điều và liệu cây điều có thể trở về thời hoàng kim. Tại hội thảo, một nông dân sản xuất điều giỏi khẳng định rằng, nếu giá hạt điều thô chỉ từ 20 ngàn đồng/kg trở xuống thì cây điều không thể tồn tại. Điều đặc biệt hơn là người ta vẫn thấy giữa nông dân và doanh nghiệp thu mua, chế biến hạt điều chưa có sự gắn kết, thậm chí có khi các doanh nghiệp còn “bắt tay” để ép giá nông dân!

Cây điều một năm chỉ cho thu hoạch một lần, nhưng điệp khúc “mất mùa được giá, được giá lại mất mùa” đã làm cho nhà nông không đủ can đảm để “thủy chung” với cây điều. Còn đối với doanh nghiệp thu mua, chế biến hạt điều những năm qua cũng gặp vô vàn khó khăn. Có người đã ví ngành điều nước ta thuộc loại “người khổng lồ, chân đất sét”. Đến nay “ông lớn” (ngành điều) một thời đang dần lụn bại, phải gia công cho nước ngoài.

Rõ ràng là, đánh giá từ hai phía (nông dân và doanh nghiệp) chúng ta thấy rõ “thân phận” và tương lai của cây điều. Đâu là lối ra? Nhiều chuyên gia kinh tế cho rằng, trước hết là phải tái cơ cấu lại ngành điều, hiện nội bộ ngành này đang có rất nhiều sự lủng củng. Cả nước có khoảng 30 doanh nghiệp điều bị “xù” hợp đồng, nhiều doanh nghiệp bị khách hàng khiếu kiện... Thậm chí đã có một số hiệp hội thương mại nước ngoài dọa kiện doanh nghiệp điều Việt Nam và gửi thư kiến nghị lên tận Thủ tướng Chính phủ nhờ can thiệp. Doanh nghiệp thu mua, sản xuất, chế biến hạt điều nằm trong tình trạng như vậy thì làm sao mà ngành này phát triển được.

Người nông dân luôn mong mỏi doanh nghiệp chế biến điều phát triển mạnh. Doanh nghiệp có “ăn nên làm ra” thì sản phẩm hạt điều của họ mới bán được đúng giá với thị trường. Đây cũng là mấu chốt để nông dân gắn bó với cây điều, đưa cây điều trở về vị trí cây trồng chủ lực, là cây giảm nghèo của người nông dân Bình Phước.    

Hà Thanh