Thời luận 14:19, 08/05/2020 GMT+7

BPO - Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) vừa phối hợp với Cơ quan Phát triển quốc tế Hoa Kỳ (USAID) công bố chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI) năm 2019. Trong báo cáo đánh giá, một trong những vấn đề nhức nhối được ông Vũ Tiến Lộc, Chủ tịch VCCI nêu ra, đó là vẫn còn trên 50% số doanh nghiệp (DN) phản ánh còn phải trả các chi phí không chính thức cao.

Lâu nay, việc DN phải chi trả các khoản “bôi trơn”, ưu đãi, quà tặng... để hoàn tất các thủ tục, công việc được xem là chuyện “bình thường”. Đây có thể là khoản chi phí DN tự nguyện cũng có thể bị ép buộc chi cho cơ quan, cá nhân có liên quan trong quá trình hoạt động sản xuất, kinh doanh, hoặc khi thực hiện các thủ tục hành chính, giao dịch với cơ quan nhà nước. Hện nhiều khâu trong thủ tục hành chính còn rườm rà, mất thời gian, gây ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh và cơ hội phát triển, nên DN nghĩ ngay đến các khoản “bôi trơn” để công việc nhanh chóng, thuận lợi. Với nhiều DN, các khoản chi phí không chính thức này hằng năm không hề nhỏ. Việc này không những dẫn đến làm tăng chi phí hoạt động kinh doanh, mà còn tác động tiêu cực đến sự phát triển bền vững của DN.

Nguyên nhân phát sinh chi phí không chính thức chủ yếu vẫn ở chất lượng đội ngũ cán bộ thực thi nhiệm vụ và cơ chế, chính sách. Hiện có rất nhiều quy định không rõ ràng, phức tạp, chồng chéo, tạo kẽ hở cho người thừa hành công vụ sử dụng làm khó DN, nhất là trong hoạt động thanh tra, kiểm tra. Do vậy, điều cần nhất là phải thay đổi thái độ hành xử của cán bộ, công chức trong thực hiện công việc hằng ngày. Ngoài ra, cũng cần phải “thay đổi” tư duy và suy nghĩ của DN vì phần lớn DN khi tiếp cận các dịch vụ công, như đăng ký kinh doanh, đăng ký thương hiệu, xin cấp phép, giấy phép trong lĩnh vực đất đai, tín dụng... thường có tâm lý “lách luật” cho được việc.

Năm 2019, chỉ số PCI của Bình Phước vẫn ở mức trung bình và không tăng về thứ hạng. Tuy nhiên, trong bộ chỉ số PCI, chi phí không chính thức là chỉ số thành phần thứ 5, chiếm trọng số 10%. Như vậy, chỉ số này đóng vai trò rất quan trọng trong việc nâng cao chỉ số năng lực canh tranh của mỗi địa phương. Và chỉ số PCI của tỉnh đạt thấp là do nhiều nguyên nhân, nhưng thực tế cho thấy, chi phí không chính thức mà DN phải bỏ ra khi làm thủ tục hành chính địa bàn tỉnh vẫn đang là vấn đề nhức nhối, ảnh hưởng không nhỏ đến môi trường đầu tư của tỉnh.

Thời gian qua, các cấp, ngành chức năng trong tỉnh đã và đang nỗ lực đẩy mạnh các hoạt động hỗ trợ DN, cải cách thủ tục hành chính, tăng tính minh bạch, không để xảy ra trình trạng “trên nóng dưới lạnh”, từng bước nỗ lực cải thiện môi trường kinh doanh. Tuy nhiên, việc thay đổi thứ hạng PCI cũng không thể làm trong “ngày một ngày hai”, do vậy các cấp và ngành chức năng trong tỉnh tiếp tục đẩy mạnh rà soát, trình cấp có thẩm quyền bãi bỏ, đơn giản hóa các điều kiện kinh doanh không rõ ràng; công bố công khai minh bạch các điều kiện kinh doanh đã được bãi bỏ, đơn giản hóa trong năm; không đặt thêm điều kiện kinh doanh trái quy định... Nhất là xử lý nghiêm những cán bộ, công chức, cơ quan, đơn vị, người đứng đầu thiếu trách nhiệm, có hành vi sách nhiễu, gây phiền hà cho DN.